Czym jest dyskryminacja?

Dyskryminacja to zjawisko polegające na niesprawiedliwym i nieobiektywnym różnicowaniu ludzi, ze względu na ich osobistą cechę, m.in. płeć, wiek, niepełnosprawność, orientacja seksualna, narodowość, pochodzenie etniczne, religia.
Dyskryminacja to najczęściej zachowanie, w wyniku którego dana osoba zostaje potraktowana w sposób odmienny (niekorzystny, krzywdzący) niż inni w porównywalnej sytuacji.
Dyskryminacja jest formą nieuzasadnionej i nieobiektywnej, opartej na stereotypach marginalizacji jednostek lub grup społecznych, które odznaczają się pewną wspólną cechą.

Z dyskryminacją możemy spotkać się w wielu sferach naszego życia. Każdy z nas może stać się zarówno jej ofiarą, jak i być jej świadkiem. Warto pamiętać, iż dyskryminujące zachowanie może być niezwykle różnorodne – przejawiać się zarówno w określonym postępowaniu w stosunku do danej osoby, jak i formułowanych zdaniach, żartach, gestach.

Nierówne, gorsze traktowanie różnych grup społecznych charakteryzujących się pewną wspólną cechą wynika najczęściej z licznych uprzedzeń i stereotypów, polegających na uproszczonym, nieobiektywnym i krzywdzącym postrzeganiu innych. Bazowanie na stereotypach, czyli pewnych uproszczonych, utrwalonych i niepopartych żadnymi obiektywnymi kwestiami przekonaniach dotyczących ludzi o określonych cechach, stanowi pierwsze ogniwo przyczyniające się do rozwoju postaw dyskryminacyjnych i krzywdzących w społeczeństwie.

Rodzaje dyskryminacji:

Molestowanie

Każde niepożądane zachowanie, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności osoby fizycznej i stworzenie wobec niej zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery.

Molestowanie seksualne

Każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym wobec osoby fizycznej lub odnoszące się do płci, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności tej osoby, w szczególności przez stworzenie wobec niej zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na zachowanie te mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy.

Zachęcanie do dyskryminacji

Jednym z przejawów dyskryminacji jest zachęcanie innych do naruszenia zasady równego traktowania lub nakazywanie im tego. Niezgodne z prawem jest więc samo namawianie do zachowania się w sposób dyskryminujący innych.

Mobbing

Uporczywe prześladowanie, nękanie i zastraszanie, w tym stosowanie przemocy psychicznej wobec podwładnych lub współpracowników w miejscu pracy. Ma na celu: poniżanie, ośmieszenie, zaniżenie samooceny lub wyeliminowanie albo odizolowanie pracowników od współpracowników.

Międzynarodowa Organizacja Pracy definiuje pojęcie mobbingu jako obraźliwe zachowanie poprzez mściwe, okrutne, złośliwe lub upokarzające usiłowanie zaszkodzenia jednostce lub grupie pracowników.

Mowa nienawiści

Polega na rozpowszechnianiu wypowiedzi i przekazów werbalnych i niewerbalnych, które szerzą, propagują i usprawiedliwiają nienawiść do określonych jednostek lub grup, najczęściej wyróżnionych ze względu na takie cechy, jak: pochodzenie etniczne, kolor skóry, płeć, tożsamość płciowa, narodowość, wiek czy światopogląd.
Mowa nienawiści może przyjmować różne formy, od rozpowszechniania krzywdzących treści na portalach społecznościowych, nawoływania do nienawiści bądź przemocy, przez publiczne rozpowszechnianie informacji, tekstów, obraźliwych bądź upokarzających obrazów/materiałów na temat danych osób, po wzniecanie nastroju sprzyjającego zorganizowanej przemocy.

II. Procedury antydyskryminacyjne na PW

Proces przeciwdziałania na Politechnice Warszawskiej zjawiskom nierównego traktowania i dyskryminacji, w tym molestowania i mobbingu realizowany jest w trzech etapach: prewencyjnym, koncyliacyjnym i formalnym.

I. ZAPOBIEGANIE

Wydanie aktów prawa wewnętrznego PW (regulacje dotyczące procedur antydyskryminacyjnych na PW*);
Informowanie (kampanie społeczne);
Szkolenia (kierowane do poszczególnych grup zainteresowań).

II. REAGOWANIE

Adekwatne wdrażanie postępowania wyjaśniającego, mogącego prowadzić do działań o charakterze koncyliacyjnym lub dyscyplinarnym w przypadku zawiadomienia/powzięcia informacji o wystąpieniu niepożądanego zjawiska/konfliktu tj.:

Zgłoszenie przez zainteresowanego lub na wniosek władz uczelni/jednostek organizacyjnych PW sprawy do mediacji w celu polubownego rozwiązania konfliktu;
W przypadku braku rozstrzygnięć mediacyjnych lub kiedy zainteresowany nie widzi możliwości przeprowadzenia działań mediacyjnych możliwe jest złożenie przez niego skargi w terminie 4 dni od zakończenia procesu mediacyjnego do władz uczelni- co rozpoczyna formalny etap procedury:

uruchomienie postępowania wyjaśniającego między sprawcą a pokrzywdzonym ( na tym etapie wciąż istnieje szansa na mediację i ugodowe zakończenie sprawy/naprawienia krzywdy);
uruchomienie właściwego dyscyplinarnego postępowania, w którym bierze udział obwiniony i rzecznik dyscyplinarny przed komisją dyscyplinarną.

III. DYSCYPLINOWANIE

Zdecydowanie o odpowiedzialności dyscyplinarnej przewidzianej w art. 276 ust. 1 lub art. 307 ustawy z dnia 20.07.2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce lub art. 108-113 w związku z art. 18 [3a], art. 94 [3] Kodeksu pracy, i z wewnętrznymi przepisami PW.

W przypadku studentów- odpowiedzialność dyscyplinarna ponoszona jest za naruszenie przepisów obowiązujących na uczelni oraz za czyn uchybiający godności studenta.

W przypadku doktorantów- odpowiedzialność ponoszona jest za naruszenie przepisów obowiązujących w szkole doktorskiej oraz za czyn uchybiający godności doktoranta.

Regulacje procedur antydyskryminacyjnych na PW:

Zarządzenie nr 27/2022 Rektora Politechniki Warszawskiej z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie przeciwdziałania nierównemu traktowaniu i mobbingowi pracowników w Politechnice Warszawskiej
Zarządzenie nr 28/2022 Rektora Politechniki Warszawskiej z dnia 5 kwietnia 2022 r. w sprawie przeciwdziałania nierównemu traktowaniu studentów, doktorantów, uczestników studiów podyplomowych i innych form kształcenia, osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, wolontariuszy, stażystów, praktykantów oraz emerytów PW.